ลักษณะการยืม มีดังต่อไปนี้
- ยืมระหว่างสถาบันสาขากับศูนย์กลาง แบ่งออกเป็นสองส่วน คือ ภายใน กับ ภายนอก
- ยืมระหว่างสถาบันในประเทศ การยืมเพื่อวัตถประสงค์ของผู้ใช้หรือห้องสมุด
- ยืมระหว่างสถาบันที่อยู่ต่างประเทศ เป็นการยืมระหว่างประเทศที่สมัครเข้าเป็นสมาชิกในกลุ่ม เครือข่ายเดียวกัน โดยอาจจะยืมผ่านทางหอสมุดแห่งชาติของแต่ละประเทศที่เข้าร่วมเป็นสมาชิก
- การขอยืม (Borrowing)
คือการที่สถาบันสารสนเทศหรือห้องสมุดหนึ่งๆ ซึ่งมีความขาดแคลนทางด้านทรัพยากรสารสนเทศ สามารถที่จะทำการขอยืมทรัพยากรสารสนเทศที่ตนขาดจากสถาบันอื่นๆที่มีความพร้อมทางด้านทรัพยากรสารสนเทศมากกว่าได้
- การให้ยืม (Lending)
สถาบันสารสนเทศหรือห้องสมุดที่มีความพร้อมหรือมีทรัพยากรสารสนเทศที่ครบครัน สมบูรณ์อยู่แล้ว ก็สามารถที่จะให้สถาบันอื่นที่มีความขาดแคลนทรัพยากรหรือต้องการทรัพยากรสารสนเทศนั้นๆ ทำการยืมทรัพยากรสารสนเทศดังกล่าวที่ตนมีได้ เป็นการร่วมมือและช่วยเหลือกันทางด้านทรัพยาการสารสนเทศในเครือข่ายเดียวกัน
ความคาดหวังของผู้ใช้
- ห้องสมุดหรือสถาบันสารสนเทศจะต้องให้บริการทรัพยากรสารสนเทศที่ตรงต่อความต้องการหรือวัตถุประสงค์ของผู้ใช้บริการให้มากที่สุด และสามารถให้บริการสารสนเทศที่สามารถตอบสนองต่อความต้องการของผู้ใช้บริการได้อย่างสูงสุดเช่นกัน
- ห้องสมุดจะต้องเป็นตัวกลางในการเชื่อมโยงสารสนเทศทั่วโลก และจะต้องมีการจัดหาแนวทางหรือหนทางให้แก่ผู้ใช้ในการเข้าถึงสารสนเทศที่ต้องการได้อย่างง่ายดาย สะดวกสบาย รวดเร็วและมีประสิทธิภาพสูงสุด
- สถาบันสารสนเทศและห้องสมุดจะต้องมีความใส่ใจและหมั่นตรวจสอบผลการทำงานของสถาบันของตน โดยสำรวจจากความพึงพอใจของผู้ใช้บริการอย่างสม่ำเสมอ เพื่อทำการพัฒนาและปรับปรุงข้อเสียของสถาบัน ให้มีบริการที่มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะสามารถสร้างความพึงพอใจและความประทับใจให้แก่ผู้ที่มาใช้บริการอย่างสูงสุด
- ห้องสมุดควรที่จะไม่มีการคิดค่าบริการใช้งานห้องสมุดจากผู้ใช้ รวมถึงทำการลดหรือยกเว้นค่าปรับ หรือคิดค่าปรับให้ต่ำที่สุดเท่าที่จะสามารถทำได้ เพื่อแสดงให้ผู้ใช้เห็นว่าทางห้องสมุดไม่ได้หวังผลกำไรจากผู้ใช้บริการ
- ห้องสมุดหรือสถาบันสารสนเทศที่ดีและน่าเชื่อถือสำหรับผู้ใช้บริการก็ควรที่จะต้องประกอบไปด้วยทรัพยากรสารสนเทศที่มีความน่าเชื่อถือและถูกต้องเช่นกัน เพื่อเป็นการรักษาชื่อเสียงและรวมถึงภาพพจน์ของห้องสมุดเอาไว้
ปรัชญาของการบริการยืมระหว่างห้องสมุดหรือสถาบัน
- ไม่มีห้องสมุดใดสามารถจัดหาทรัพยากรที่สามารถสนองความต้องการด้านสารสนเทศของผู้ใช้ได้อย่างครอบคลุมทั้งหมด เนื่องจาก มีทรัพยากรสารสนเทศอีกเป็นจำนวนมากที่ยังคงกระจัดกระจายและไม่สามารถเข้าถึงได้ ห้องสมุดจึงไม่สามารถจัดหาสารสนเทศได้ตรงกับความต้องการของผู้ใช้ได้ทั้งหมด อีกทั้งห้องสมุดไม่สามารถจัดหาหรือรวบรวมความรู้อีกเป็นจำนวนมากที่ผู้ใช้ต้องการได้อย่างครบถ้วน จึงเกิดเป็นความร่วมมือระหว่างห้องสมุดขึ้นมา เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนสารสนเทศซึ่งกันและกัน เกิดเป็นเครือข่ายความร่วมือในการให้บริการแก่ผู้ใช้ เพื่อสามารถจัดหาทรัพยากรสารสนเทศที่ตรงกับความต้องการของผู้ใช้ได้มากที่สุด เพื่อให้ผู้ใช้ได้รับสารสนเทศที่สามารถนำไปใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ความร่วมมือเป็นพื้นฐานของการจัดบริการยืมระหว่างห้องสมุดหรือสถาบัน เนื่องจาก ห้องสมุดอาจจะมีข้อจำกัดในด้านทรัพยากรสารสนเทศที่ไม่สามารถให้บริการผู้ใช้ได้อย่างครบถ้วน อีกทั้งห้องสมุดจำเป็นต้องแลกเปลี่ยนทรัพยากรสารสนเทศกับห้องสมุดอื่นเพื่อช่วยอำนวยความสะดวกให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงบริการยืม-คืนได้หลากหลายมากยิ่งขึ้น จึงต้องอาศัยความร่วมมือจากห้องสมุดที่อยู่ในเขตภูมิภาคเดียวกันเพื่อสร้างเป็นเครือข่ายในการจัดหาและรวบรวมทรัพยากรในแต่ละห้องสมุดให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศได้มากยิ่งขึ้น เนื่องจากทรัพยากรสารสนเทศบางอย่างอาจไม่เป็นที่ต้องการใช้ของผู้ใช้ที่เป็นสมาชิกในห้องสมุดนั้นๆ แต่อาจเป็นที่ต้องการของผู้ใช้ที่เป็นสมาชิกของห้องสมุดอื่นๆ เพื่อให้ทรัพยากรสารสนเทศเกิดการใช้งานได้อย่างคุ้มค่าดีกว่าที่ไม่มีผู้ใช้งานให้เกิดประโยชน์ ซึ่งจะก่อให้เกิดการหมุนเวียนการใช้ทรัพยากรสารสนเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพและตรงกับความต้องการของผู้ใช้ได้มากที่สุด
- เพิ่มขีดความสามารถในการเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศ ช่วยลดข้อจำกัดและปัญหาของการมีวัสดุหรือสารสนเทศของห้งอสมุดที่ไม่เพียงพอต่อความต้องการ ทำให้เกิดความเท่าเทียมกันของแต่ละสถาบันในการเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศ
- สามารถลดข้อจำกัดทางด้านระยะทางได้ ผู้ใช้บริการสามารถยืมทรัพยากรสารสนเทศที่อยู่ต่างสถาบันซึ่งอาจมีระยะทางที่ไกลได้โดยไม่จำเป็นต้องไปด้วยตัวเองแต่สามารถให้ทางห้องสมุดจัดทำการยืมได้
- ทำให้เกิดการใช้ทรัพยากรสารสนเทศในห้องสมุดได้อย่างคุ้มค่า คุ้มทุน และครอบคลุมทั่วถึงมากยิ่งขึ้น
- สามารถช่วยในการประหยัดงบประมาณ และช่วยลดปัญหาการสั่งซื้อทรัพยากรสารสนเทศซ้ำซ้อนกันได้โดยให้ใช้บริการยืมระหว่างสถาบันแทน
- สามารถเข้าถึงสารสนเทศหายากซึ่งมีเพียงเฉพาะบางห้องสมุดเท่านั้น
- ช่วยสร้างความเข้มแข็งในการให้บริการ รวมถึงระบบการจัดการในกลุ่มเครือข่ายห้องสมุดได้
- ช่วยสร้างภาพลักษณ์หรือภาพพจน์ที่ดีในการให้บริการของห้องสมุดได้อีกด้วย
องค์ประกอบของบริการยืมระหว่างห้องสมุดหรือสถาบัน
- การสร้างเครือข่ายความร่วมมือ
-ในการสร้างเครือข่ายย่อมทำให้ผู้ใช้สามารถใช้บริการนอกเหนือจากห้องสมุดที่ตนเองเป็นสมาชิกได้ ซึ่งจะทำให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศได้อย่างหลากหลายและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เกิดการกระจายทรัพยากรสารสนเทศไปสู่ผู้ใช้มากขึ้นตามไปด้วย ทำให้ทรัพยากรสารสนเทศเกิดการแลกเปลี่ยนในระหว่างห้องสมุดมากขึ้น ทรัพยากรสารสนเทศเกิดการใช้งานมากขึ้น ย่อมทำให้ทรัพยากรสารสนเทศเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้เป็นอย่างมากและช่วยทำให้ผู้ใช้เกิดความพึงพอใจในการให้บริการได้เป็นอย่างดี
- การสร้างข้อตกลงความร่วมมือระหว่างห้องสมุด
- แบบฟอร์มการยืมระหว่างห้องสมุด
-การมีแบบฟอร์มในการยืมระหว่างห้องสมุดหรือสถาบันสารสนเทศเพื่อให้ห้องสมุดแต่ละแห่งใช้เป็นแบบในการติดต่อขอยืมทรัพยากรสารสนเทศจากห้องสมุดอื่นๆ ในเครือข่ายให้เป็นไปอย่างมีแบบแผนอย่างเดียวกัน ทำให้เกิดความเป็นระเบียบในการจัดการได้ง่ายมากยิ่งขึ้น
- การเป็นสมาชิกระหว่างห้องสมุด
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น