บริการยืม-คืน

บริการยืม-คืน

          บริการยืม – คืน เป็นบริการที่จัดขึ้นเพื่ออานวยความสะดวกและประโยชน์แก่ผู้ใช้บริการในการใช้วัสดุห้องสมุดที่ห้องสมุดจัดหามาไว้ มีหน้าที่รับผิดชอบคือการให้บริการยืม การรับคืน บริการจอง บริการยืมต่อ บริการตรวจสอบข้อมูลการยืม-คืน การจัดการระเบียนสมาชิกและการให้บริการทาบัตรสมาชิก การต่ออายุสมาชิก การติดตามทวงถามหนี้สิน บริการตรวจสอบและรับรองการปลอดหนี้สิน (กรณีนักศึกษาลาพัก/ลาออก/จบการศึกษา) การเก็บเงินค่าปรับและค่าธรรมเนียมต่างๆ

                 โดยการยืมทรัพยากรในแต่ละประเภทจะมีการกำหนดระยะเวลาที่แตกต่างกันไปตามความเหมาะสม รวมไปถึงสถานะภาพของสมาชิกด้วยเช่น ในห้องสมุดมหาวิทยาลัยหากเป็นนักศึกษามีขีดจำกัดในการยืมได้สูงสุด 7 เล่ม ในระยะเวลา 1 อาทิตย์ ส่วนอาจารย์สามารถยืมได้สูงสุด 30 เล่ม เป็นเวลา 1 เดือน เป็นต้น ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับนโยบายของแต่ละห้องสมุดด้วย

ความสำคัญของงานบริการยืม-คืน

1.การควบคุมบริการยืม-คืน  ผู้ใช้ทุกคนสามารถเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศและได้รับบริการอย่างเท่าเทียม ตอบสนองความต้องการทรัพยากรสารสนเทศของผู้ใช้ได้

2.ประชาสัมพันธ์ห้องสมุด      จุดยืม-คืนเป็นบริการแรกที่ผู้ใช้เมื่อเข้ามายังห้องสมุดสามารถพบได้เป็นจุดแรก การบริการที่ประทับใจ ย่อมมีผลต่อทัศนคติของผู้ใช้และยังเป็นส่วนหนึ่งของการตัดสินคุณภาพการให้บริการ หากสามารถทำให้ผู้ใช้ประทับใจก็จะทำให้ผู้กลับมาใช้และบอกต่ออีกด้วย

บริการยืม

          ขั้นตอนการดาเนินการให้บริการยืม มีดังนี้

1. รับหนังสือและบัตรสมาชิกหรือบัตรนักศึกษาจากผู้ใช้บริการ

2. ตรวจสอบผู้ยืมว่าเป็นบุคคลเดียวกับบัตรที่นำมาแสดงหรือไม่ หากไม่ใช่เจ้าของบัตรบัตรจะไม่อนุญาตให้ยืมโดยเด็ดขาด

3. เจ้าหน้าที่บันทึกรายการยืมในโปรแกรม 

4. ประทับตราวันที่กาหนดส่ง ที่บัตรกำหนดส่งด้านหลังของหนังสือ โดยเลือกตราประทับให้ตรงกับวันกำหนดส่งจากหน้าจอ 

5. ลบสัญญาณแม่เหล็ก

6. ส่งมอบหนังสือให้ผู้ใช้บริการ

ตรายางใช้สำหรับประทับตราวันกำหนดส่งคืน

บริการรับคืน

          ขั้นตอนการให้บริการ มีดังนี้

1. รับหนังสือจากผู้ใช้บริการ          

2. เจ้าหน้าที่บันทึกรายการรับคืนในโปรแกรม

3. เมื่อได้รับหนังสือคืนเรียบร้อยแล้วต้องนาไปตั้งสัญญาณแม่เหล็กแล้วแยกไว้ตามชั้นที่จัดเก็บ

เพื่อรอให้เจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบมารับไปจัดขึ้นชั้นบริการต่อไป  

4. กรณีหนังสือที่มีคนจองต่อจะไม่อนุญาตให้ยืมต่อได้ ให้นาหนังสือแยกไว้แล้วนากระดาษเขียน

ชื่อของผู้จอง พร้อมทั้งระบุวันที่ที่ต้องมารับ(ภายใน 2 วัน) สอดไว้ในหนังสือ และนาหนังสือ

ไปจัดเรียงตามอักษรชื่อผู้จองบนชั้นหนังสือจอง  

การรับคืนจากตู้นอกเวลา

           ในบางห้องได้จัดตู้ไว้สาหรับการรับคืนหนังสือเพื่ออานวยความสะดวกในการส่งคืนหลังจากที่ห้องสมุดปิดทาการแล้ว หรือสำหรับผู้ที่ไม่ประสงค์จะเข้ามาส่งที่เคาน์เตอร์ยืม - คืนที่อยู่ภายในอาคาร ผู้ใช้สามารถหย่อนหนังสือคืนไว้ในตู้ตลอดเวลา โดยเจ้าหน้าที่ที่เคาน์เตอร์จะเปิดตู้เพื่อนาหนังสือมารับคืนเพื่อลบรายการออกจากระเบียนของผู้ใช้บริการทุกวัน ตามนโยบายในแต่ละห้องสมุดว่าจะมีการจัดการอย่างไร 

ตู้รับคืนหนังสืออัตโนมัติ(มหาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหาร ลาดกระบัง)

บริการจองหนังสือ

           เป็นบริการที่จัดบริการสาหรับสมาชิกที่ประสงค์จะขอจองหนังสือที่มีผู้ใช้บริการคนอื่นยืมไปก่อน เมื่อผู้ยืมนาหนังสือมาคืน ผู้ที่จองไว้จะได้รับสิทธิ์ในการยืมหนังสือรายการนั้น โดยผู้จองต้องแสดงบัตรสมาชิกและระบุรายการต่อเจ้าหน้าที่ และให้เจ้าหน้าที่จัดการจองให้

การออกแบบหองสมุดยุคใหม่

          ในปัจจุบันการออกแบบอาคารห้องสมุดก็เป็นสิ่งหนึ่งที่จะทำให้ผู้ใช้มีความสนใจในการเข้าใช้ห้องสมุด เพราะปัจจุบันเรื่องของความทันสมัย ความสวยงาม การออกแบบ ก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่ผู้ใช้ในยุคสมัยใหม่ให้ความสำคัญ หากห้องสมุดมีความทันสมัย โครงสร้างสวยงามก็มักจะดึงดูดให้ผู้ใช้เข้าใช้บริการมากกว่าห้องสมุดที่มีความล้าสมัยแบบเดิมๆ

โครงสร้างและการออกแบบ Woodschool

โครงสร้างและการออกแบบ The Seattle Public Library

โครงสร้างและการออกแบบ Philadelphia Parkway Central Library

โครงสร้างและการออกแบบ The Consortium Library (University of Alaska Anchorage)

          จากรูปภาพตัวอย่างของรูปแบบอาคารห้องสมุดต่างๆจะเห็นได้ว่าห้องสมุดเป็นอีกสถานที่หนึ่งที่ให้ความสำคัญกับรูปแบบอาคารเป็นอย่างมาก ต่างมีเอกลักษณ์เป็นของตัวเอง บ่งบอกให้เห็นถึงการให้ความสำคัญของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับห้องสมุดที่จะเป็นสถานที่เรียนรู้ของประชาชนหรือนักศึกษา ในต่างประเทศมักจะให้ความใส่ใจกับห้องสมุดให้มีความทันสมัยหน้าเข้าใช้ ซึ่งเมื่อเทียบกับประเทศไทยเราแล้วห้องสมุดยังไม่ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานเท่าที่ควร ห้องสมุดยังคงมีรูปแบบเดิมๆไม่หน้าดึงดูด

          นอกจากรูปแบบโครงสร้างทันสมัยแล้วการออกแบบภายในก็เป็นสิ่งสำคัญ ผู้ใช้จะมีความสุขในการใช้บริการมากน้อยเพียงใดก็ขึ้นอยู่กับการออกแบบ จัดวางโครงสร้างการให้บริการอีกด้วย ห้องสมุดที่มีสีสรรก็ย่อมจะสร้างความสุขให้กับผู้ใช้ได้มากกว่าห้องสมุดที่มีแต่สีพื้นๆ หรือห้องสีเหลี่ยมธรรมดาๆ

จุดที่สามารถอ่านหนังสือได้ในTK Park ที่มีการออกแบบที่ทันสมัย

ภาพจากในบริเวณมุมหนังสือเด็ก มีการออกแบบที่ใช้สีสรรเหมาะสำหรับเด็กๆ

เคาร์เตอร์บริการในTK Park มีการออกแบบอย่างทันสมัย ใช้สีที่มีความโดดเด่น

ภาพบริเวณทางเข้า TCDC ที่มีการออกแบบอย่างทันสมัย

ภาพบริเวณภายใน TCDC

            จากภาพตัวอย่างที่ได้นำมาให้ชมนั้นจะเห็นว่ามีความสวยงาม ดึงดูดให้ผู้ใช้เข้าใช้บริการเป็นอย่างมาก TR Park และ TCDC ถือเป็นห้องสมุดแรกในประเทศไทยที่เป็นแกนนำในการปรับภาพลักษณ์ของห้องสมุดในทัศนคติของคนให้ห้องสมุดกลายเป็นสถานที่ที่มีความทันสมัย น่าใช้ และมีความสุขในการใช้บริการ  นอกจากนี้ก็ออกแบบภายในอาคารห้องสมุดที่มีความโดดเด่น ใช้ศิลปะในการจัดแบ่งแต่ละหมวดหมู่การใหบริการ ยังจะทำให้ผู้ใช้เข้าถึงทรัพยากรและการบริการที่ตรงตามความต้องการได้อย่างรวดเร็วขึ้นอีกด้วย อาทิเช่น การจัดแบ่งโซนพื้นที่การให้บริการออกเป็นหลายๆสี หรือการออกแบบการใช้ตัวอักษรหรือการใช้สีที่โดนเด่นชัดเจนในการแจ้งจุดให้บริการในแผนกต่างๆ เป็นต้น สภาพแวดล้อมที่ดีย่อมส่งเสริมให้ผู้ใช้เกิดการเรียนรู้ที่ดี และความประทับใจในการเข้าใช้บริการซึ่งมีผลต่อการอยากกลับมาใช้ของผู้ใช้เอง ตลอดจนการพูดปากต่อปากย่อมจะเป็นผลดีต่อการประชาสัมพันธ์ห้องสมุดไปในตัว ทำให้กลุ่มผู้ใช้ขยายวงกว้างและจำนวนมากขึ้นตามไปอีกด้วย